De beoogde winst van een crowdfundingsproject mag nooit alleen financieel zijn. Je moet vooral werken aan een verhoogde visibiliteit en een breder draagvlak. Maak dit tot een centraal onderdeel van je campagne.

Ben je niet bereid om te investeren in communicatie? Dan kan je beter niet starten met crowdfunding.

• Er kan een onverwachte dynamiek ontstaan als je je project in de kijker zet. Het FotoMuseum Provincie Antwerpen[1] kwam dankzij haar crowdfundingsactie in contact met een andere erfgoedbibliotheek. Ze sloegen de handen in elkaar en realiseerden samen een veel ambitieuzer project.
• Het project van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen[2] kreeg een onverwachte wending. De verhoopte financiering werd niet gehaald via Boekensteun. Maar de vriendenvereniging organiseerde een benefietavond zodat het project toch volledig kon worden uitgevoerd.

Niet alle projecten zijn even geschikt voor crowdfunding. Kies iets buiten de normale werking van je instelling om: dat valt op. Maar zorg tegelijkertijd dat het goed aansluit bij de interesses van je publiek. Het helpt als je project meerdere doelgroepen aanspreekt.

Wat scoort het best? Een duidelijk project dat draait rond iets unieks dat dringend aandacht nodig heeft. Misschien waren daarom de erfgoedprojecten succesvoller dan de literaire.

• Het Leuvense project van Damiaan Vandaag[3] kon niet alleen op steun en sympathie rekenen van de lokale gemeenschap rond Pater Damiaan. De restauratie van het muziekhandschrift wist ook andere doelgroepen aan te spreken: muziekliefhebbers, boekenwurmen en Damiaansympathisanten.

Werk je project nooit helemaal alleen uit: samen met anderen bereik je veel meer mogelijke gevers. Lokale partners zoals erfgoedcellen, stedelijke of gemeentelijke communicatiediensten, kunstonderwijs (voor de opname van een promofilmpje) of sociale economie zijn een troef.

Vergroot je geversnetwerk en vraag organisaties om jouw actie in de kijker te zetten bij hun achterban . En zoek een meter of peter die jouw doelpubliek weet te charmeren als gezicht van je campagne.

• Donateurs hebben nood aan vertrouwen. Het succes van de erfgoedprojecten zal ook te maken hebben met de medewerking van de Koning Boudewijnstichting. Hun fiscaal attest is een soort van kwaliteitslabel.
• Het project van Damiaan Vandaag[3] werkte nauw samen met de Erfgoedcel Leuven[4]. Die heeft veel ervaring en kennis op het gebied van communicatie en doelgroepenwerking.

Crowdfunding is hard werken. Gewoon een projectbeschrijving online plaatsen is niet voldoende: je moet heel goed weten wat je gaat doen en een grondig plan maken voor je campagne.

De aanloopfase is ideaal om draagvlak binnen je eigen netwerk te creëren. Betrek je directe contacten al heel vroeg bij jouw project. Check wat zij van je idee vinden. Vraag hulp en steun bij de uitwerking. En maak ze enthousiast: ze zullen de eerste zijn om iets te geven.

• De projecthouders van Boekensteun volgden bij de Vlaamse Erfgoedbibliotheek een voorbereidingstraject. Dat bestond uit workshops over een waaier aan onderwerpen: fondsenwerving, wervend schrijven, gebruik van sociale media en communicatieplanning. Zo kwamen de projecthouders gewapend aan de start van hun campagne.
• Het Turnhoutse Begijnhofmuseum[5] investeerde veel tijd in de voorbereiding van haar project, de restauratie van een muziekhandschrift. Een lokaal koor was bereid om de gregoriaanse gezangen uit het boek in te zingen. Het koor trad ook op in het promofilmpje. Deze vrijwilligers waren zo enthousiast over het project dat ze belangrijke ambassadeurs van de campagne werden.

Hoge bedragen blijken veel moeilijker te binnen te halen. Een kleine gift of donatie lijkt dan een druppel op een gloeiende plaat. En om mensen te overtuigen om grote bedragen te investeren, moet je een heel sterk verhaal hebben. Je kiest het best voor een overzichtelijk project aan een heel haalbaar bedrag.

Een project moet een momentum creëren: mensen hebben eerder vertrouwen in een project waarvan de teller vlot omhoog gaat. Een project met een hoog streefbedrag komt ook in dat opzicht moeilijker van de grond: er moet meer of vaker gegeven worden om een percentage te bereiken dat van twijfelaars investeerders maakt.

• Het doel van de erfgoedprojecten op Boekensteun lag niet zo hoog. Met een beperkt aantal kleinere giften konden ze worden uitgevoerd.

De meeste funders komen gegarandeerd uit je eigen netwerk van friends, fools & family. Neem rechtstreeks contact met hen op. Zorg voor een persoonlijke benadering en kies de juiste toon en stijl, afhankelijk van de relatie en de situatie.

Deze aanpak heeft een hoger rendement dan het uitsturen van bulkmails of deelname aan massa-evenementen. Het vraagt wel een goede voorbereiding en is tijdsintensief.

• Alle erfgoedprojecten hadden de ervaring dat het gericht aanspreken of aanschrijven van potentiële schenkers meer oplevert dan in het wilde weg beginnen rondcommuniceren. De meeste mensen geven omdat ze een band ervaren met een organisatie of een project. Die band creëren of verder aanhalen vertaalt zich in donaties.

Een treffend beeld zegt meer dan duizend woorden. Investeer dus tijd om een projectfilmpje te maken. Niet elk filmpje zal ‘viraal’ zal gaan en een stroom van aandacht genereren. Wel bereik je er gemakkelijker een nieuw publiek mee.

Gebruik je promotiefilmpje ook offline, bijvoorbeeld om een spreekbeurt over je project in te leiden. Mooi meegenomen: door een promofilmpje te maken leer je kort en bondig over je project communiceren.

• Erfgoeddag 2014 stond in het teken van het thema ‘Grenzeloos’. Een ideaal moment voor Damiaan Vandaag[3] om de restauratie van haar Hawaiiaans muziekhandschrift te promoten. Het filmpje werd op een infostand gebruikt om het brede publiek te informeren en te verleiden.

Natuurlijk moet je ervoor zorgen dat je een overtuigende projectpagina online zet en dat die door de sociale media zindert. Even zo belangrijk is de werkelijkheid: de lancering van je project is een uitgelezen moment om een evenement te organiseren.

Nodig je netwerk uit voor een leuke activiteit en maak van je fans, vrienden, kennissen en collega’s enthousiaste projectambassadeurs. Kijk ook of je je project kunt promoten via evenementen van anderen.

• Het project van de Openbare Bibliotheek Brugge[6] opende met een lezing voor alle lokale bibliotheekgebruikers en erfgoedliefhebbers. In de week daarna kwam meer dan 40% van het benodigde bedrag binnen.

• Twee weken voor het einde van de campagne organiseerde het Grootseminarie Brugge[7] een kerstmarkt: een ideale gelegenheid om de eindspurt in te zetten.

Mensen geven in de eerste plaats omdat ze geloven in de waarde van jouw project. Een toffe tegenprestatie kan wel stimuleren om een hoger bedrag te geven. Die return hoeft niets groots of duurs te zijn. Een rondleiding achter de schermen kost niet veel, maar is voor veel mensen een unieke ervaring.

• Drie van de vier erfgoeddonateurs gaven via de Koning Boudewijnstichting, in ruil voor een fiscaal attest. Daar mag hooguit een symbolische tegenprestatie tegenover staan. Voor de meeste donateurs was het dus niet zo belangrijk om iets terug te krijgen.

Er zijn altijd mensen zijn die een goed en authentiek project willen steunen. Je moet het ze wel durven vragen. Zet je geefvraag centraal in al je contacten met potentiële schenkers. Wacht er niet mee tot het eind van het gesprek en geef aan hoe hun gift het verschil maakt.

• Over één van de erfgoedprojecten verscheen een uitgebreid artikel in het eigen tijdschrift van de bibliotheek. Dat wordt heel breed verspreid. Maar de vraag om te doneren werd niet duidelijk gesteld en er stond geen call-to-action of link bij de tekst.