www.velekleintjes.be
[1]
Bruno Vermeeren is coördinator van de Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief en Documentatie. Bruno is bij Boekensteun betrokken als lid van de stuurgroep.
Een project moet concreet zijn, met een tastbaar resultaat en een niet te groot budget (zo rond de vijfduizend euro). Er zijn echter ook voorbeelden van succesvolle crowdfunding waarbij hogere bedragen worden opgehaald (bijvoorbeeld Bob Van Laarhoven voor zijn vertalingen).
Er zijn verschillende succesfactoren: resultaatgericht zijn, een realistisch budget, een community rond een projecthouder, zoals een vriendenkring en de communicatie goed opvolgen.
Voor erfgoed is er zeker een toekomst voor de bibliotheek- en archiefsector (het luik literaire projecten heeft hij minder opgevolgd). Voor de sector van openbare bibliotheken ligt crowdfunding moeilijker, omdat daar meer reguliere werking is, waarvoor crowdfunding niet bedoeld is; deze moet aanvullend zijn.
Dat is moeilijk te zeggen. Hebben de literaire projecthouders samenwerking gezocht met literaire tijdschriften voor hun communicatie?
Overigens is crowdfunding al heel oud, het nieuwe zit in het gebruik van internet.
De VVBAD kan een rol spelen in de communicatie en de evaluatie van projecten via het tijdschrift META. Door de korte looptijd van de projecten is er nu weinig rond communicatie gebeurd vanuit de VVBAD. De VVBAD wil crowdfunding wel meenemen in beleidsaanbevelingen, maar het is geen topprioriteit. De VVBAD wil de ontwikkelingen wel kritisch blijven volgen.
Er is momenteel een financiële krimpperiode, vooral bij lokale besturen. Daar hebben openbare bibliotheken veel last van. Het gevaar bestaat dat besturen crowdfunding als alternatief voor structurele ondersteuning zien, wat het niet is en niet mag zijn. Daarom moet er een goede communicatie zijn over wat crowdfunding is en kan. In de erfgoedsector zijn de noden gigantisch, daar blijft ruimte voor aanvullende financiering. Er bestaat wel een schemerzone, want ook hier is het de vraag in hoeverre de noden basiswerking betreffen, die uit de structurele ondersteuning betaald moet kunnen worden.
De VVBAD heeft meegewerkt omdat de organisatie volgt wat er in de sector gebeurt, uit bezorgdheid over de financiering van de sector en om de sector te informeren over dit pilootproject.
In het begin was er veel angst voor mislukking, maar veel projecten zijn toch gelukt en dat is zeer positief. Er was wel een probleem met de betalingen via de Koning Boudewijnstichting; die waren met vertraging zichtbaar op de website en aan dat probleem zou iets gedaan moeten worden. Het was verrassend dat het project in korte tijd kon worden opgezet dankzij de samenwerking met Voordekunst.
Het enthousiasme van de projecthouders was zeer positief. Dit soort acties zou de community rond erfgoedbibliotheken moeten versterken. Of en hoe dat gebeurt, zou verder onderzocht moeten worden. Op deze manier kan je ook de doelstellingen van crowdfunding verbreden, namelijk de erfgoedgemeenschap versterken. Daar zou je verder mee moeten experimenteren.
Het hele project is wat overhaast verlopen; er was een hoge tijdsdruk. Het parallel opstarten van twee gelijkaardige projecten – van het Vlaams Fonds voor de Letteren en de Vlaamse Erfgoedbibliotheek – was een bedreiging, maar dat is goed opgevangen door samen te werken, al was dat wel een extra belasting voor het project.
Ik heb niet echt een voorkeur, omdat ik niet alle projecten even goed heb gevolgd.
Naast de belangrijke punten die al genoemd zijn als succesfactoren, en waar dus veel aandacht aan besteed moet worden, is de samenhang van de aanvullende financiering met de erfgoedgemeenschap en de interactie daartussen van belang.
Niet echt, omdat ik het project maar vanaf een afstand gevolgd heb. De VVBAD is wel benieuwd naar de toolkit, om voor een eigen project te gebruiken.
Het project is alleen geschikt als voorbeeld als er een platform beschikbaar is als Boekensteun, met partners als de Koning Boudewijnstichting, Voordekunst en een toolkit. Enkel een toolkit is heel mager. Als daarmee projecthouders alleen aan de slag moeten, is het de vraag of je er niet meer mensen en middelen in stopt dan je eruit haalt.
De VVBAD heeft al veel kennis over het activeren van de achterban. Vooral rond communicatie kan de VVBAD een klankbord zijn, al zijn andere partners daarvoor misschien beter geplaatst.
Bibliotheken hebben een grote technische infrastructuur, ze kunnen informatie ontsluiten met behulp van technologie en denken vanuit de gebruiker. Er zijn veel mensen in de sector – vooral van de openbare bibliotheken, minder bij archieven en erfgoedbibliotheken – bezig met sociale media en communicatie in het algemeen.
De VVBAD stimuleert het gebruik van technologie en nieuwe media. Die expertise kan je inzetten voor crowdfunding. Enkele voortrekkers zou je kunnen laten meedenken hierover, bijvoorbeeld Eva Simon. Het is een goed onderwerp voor Informatie aan Zee 2015. Bij het verzamelen van expertise rond communicatie is het ook zinvol ervaringen uit andere sectoren mee te nemen, bijvoorbeeld sociaal-artistiek werk.
Je moet goed nadenken over wat je wel en niet wil financieren met crowdfunding: niet de basiswerking. Wel de extra’s, maar wat zijn extra’s? Erfgoed is wel zeer geschikt ervoor omdat het tastbaar en kwetsbaar is. Iets dat nog gecreëerd moet worden is veel moeilijker te ‘verkopen’: dat is nog niet tastbaar.
In openbare bibliotheken kan je denken aan het financieren van speciale activiteiten (hoewel dat publiekswerking is, die bij de basiswerking hoort). Het criterium voor het selecteren van projecten die met crowdfunding gefinancierd worden moet zijn of het project additioneel is, de basiswerking te boven gaat.
'Vele kleintjes. Helpende hand voor crowdfunding in de culturele sector' (www.velekleintjes.be) is een publicatie van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek met steun van de Vlaamse overheid.
Op deze tekst is de licentie Creative Commons Naamsvermelding – Niet-commercieel – Gelijk delen 2.0 België (CC BY-NC-SA) van toepassing. Bij het verspreiden of hergebruiken van deze tekst moet u altijd vermelden: 'Bron: www.velekleintjes.be (Vlaamse Erfgoedbibliotheek)'