• Anne De Breuck
• Koning Boudewijnstichting
• 2014-6-23

Anne De Breuck over crowdfunding in Vlaanderen en Boekensteun

Wat is volgens u de belangrijkste succesfactor voor een crowdfundingsproject?

De belangrijkste succesfactor voor elk fundraisingsproject is het team dat achter het project zit. Daarnaast is de keuze van het project zelf uiteraard ook van belang, maar een gemotiveerd en dynamisch team kan ook een minder voor de hand liggend project doen slagen.

Wil de Koning Boudewijnstichting een rol blijven spelen in dit soort crowdfundingsprojecten?

Voor de Koning Boudewijnstichting zijn alle manieren waarop je filantropie kan aanmoedigen belangrijk, dus ook crowdfunding. Filantropie is geen doel op zich, maar een middel; in dit geval een middel om erfgoed te behouden. Crowdfunding is één van de instrumenten die het mogelijk maken om het doel te bereiken. Hoewel crowdfunding meer gericht is op het inzamelen van kleinere bedragen, is in dit project gebleken dat schenkers ook grotere bedragen over hadden, mits het verkrijgen van een fiscaal voordeel. Hoe de motivatie van schenkers ligt moet verder onderzocht worden.

Als je aan fundraising doet, is het best om verschillende manieren van fondsen werven te combineren. In dit project waren de verschillende geefmogelijkheden een verrijking. Een succesfactor is de beperking van het project, in de tijd en qua gewenst bedrag. Een korte tijdslimiet betekent dat de concrete uitvoering snel volgt op de schenking en dat de schenkers daadwerkelijk het nut van hun schenking zien. In een volgende fase kan je eventueel voortbouwen op dit project en meer geld vragen. Crowdfunding kan een instap zijn voor meer fundraising én toont aan dat je niet per se over veel middelen moet beschikken om filantroop te zijn. Zo creëer je een breder draagvlak voor je project en dus voor je erfgoed in dit geval. De gewoonte om iets te geven bevorder je met crowdfunding. Weliswaar is deelnemen aan crowdfunding voor het publiek een soort zappen, maar een deel van het publiek zal blijven. Je kan dus een nieuw publiek aanboren en daarop voortbouwen. Zo kweek je een publiek en een draagvlak voor de lange termijn.

Hoe ziet u de toekomst voor crowdfunding in Vlaanderen?

Crowdfunding is een methodiek om fundraising gewoon te maken, ook bij jonge mensen. Mensen kunnen genereus zijn, je moet ze wel op de juiste manier aanspreken en hen interesseren in het erfgoed waar je zorg voor draagt. Een instelling die zich inspant om draagvlak te zoeken voor zijn erfgoed en om fondsen daarvoor te werven krijgt een positief imago: dergelijke acties vereisen dynamiek en creativiteit, die hiermee juist zichtbaar worden.

Graaf je je eigen graf niet met crowdfunding, als overheidssubsidies wegvallen omdat de crowd betaalt?

Tijden veranderen. Je kan nu niet meer enkel op subsidies rekenen. Instellingen die zelf op een creatieve manier fondsen werven hebben juist een streepje voor: ze tonen initiatief en dynamiek en geven aan resultaatgericht te zijn. Al die elementen zijn juist een positief signaal naar de overheid toe. Zo’n instelling geeft het beeld efficiënt en doelgericht met zijn middelen om te gaan.

Waarom werkte de Koning Boudewijnstichting mee aan het project Boekensteun?

Het is een interessant project, innoverend en realistisch. Het is een laboratorium, een experiment dat het waard is om uit te voeren.

Wat heeft de Koning Boudewijnstichting hieruit geleerd?

De Stichting is door dit project meer vertrouwd geraakt met crowdfunding. Omdat crowdfunding eerder gericht is op kleinere bedragen, hadden we niet verwacht dat er in die mate belangstelling zou zijn voor fiscale attesten. Het is een proces geweest van samen leren en samen bijsturen.

Wat waren uw positieve ervaringen met dit project?

Het was een positief project op alle vlakken: een goed team, dat creatief en in vertrouwen werkte en innoverend was. Er is door de instellingen die meewerken veel uit gehaald en de mensen op het terrein weten nu dat het kan. Er is ook gebleken dat crowdfunding, naast het inzamelen van middelen, als een communicatiekanaal kan dienen voor grotere giften.

Wat waren uw negatieve ervaringen met dit project?

Er waren geen negatieve ervaringen, wel is gebleken dat crowdfunding veel energie vraagt en dat er nog veel koudwatervrees is om mee te doen. Het denkkader zou moeten zijn: het kost veel energie, hoe vinden we die? Je zou mensen meer moeten begeleiden om hen enthousiast te houden en een soort klankbord te zijn waar ze terecht kunnen met vragen of voor een extra stimulans.

Wat was uw favoriete project en waarom?

In alle projecten is goed gewerkt. Je merkte wel dat projecten die aandacht kregen van radio of tv daar voordeel bij hadden.

Welke aandachtspunten wilt u voor Boekensteun meegegeven vanuit de Koning Boudewijnstichting?

Houd zo mogelijk de dynamiek die nu ontwikkeld is vast.

Hoe kijkt de Koning Boudewijnstichting aan tegen gebruik van de mix van fondsenwerving in het project Boekensteun, dus online, offline, via Koning Boudewijnstichting, via een eigen platform?

Crowdfunding vergt veel energie, dus als je een actie kan combineren met andere vormen van fundraising, doe dat dan. Kleine bedragen inzamelen is goed te verenigen met grote giften. Je bindt namelijk mensen aan je instelling en je kan die dan later grotere bedragen vragen. Je mag wel niet uit het oog verliezen dat elke vorm van fundraising een ander doelpubliek bereikt en dat je telkens soepel en op maat moet werken om efficiënt te zijn.

Heeft u enkele tips voor de uitwerking van een crowdfundingsproject?

­Werk met een boegbeeld, een persoon met een goed netwerk die geïnteresseerd is in het onderwerp.­ Zorg voor een goed team met verschillende kwaliteiten. ­Pas de communicatie aan aan je publiek; communiceer regelmatig. ­Stel je project op een originele manier voor, zodat je erfgoed van onder het stof kan halen. ­Communiceer over het resultaat. ­Gebruik een evenement (bijvoorbeeld Erfgoeddag) als fondsenwervingsmoment als die kans zich voordoet. ­Ga creatief om met je communicatie, publiceer bijvoorbeeld foto’s van voor en na de behandeling. ­Probeer radio en tv te interesseren voor je project, daarmee bereik je een groter publiek. En hou de dynamiek erin.

Is er geld te halen voor erfgoed en cultuur, tegenover andere maatschappelijke projecten?

Erfgoed komt komt meestal niet als eerste thema, maar het is wel een belangrijk actiedomein. Er is zeker belangstelling voor, hoewel niet bij iedereen. Erfgoed heeft een functie als identiteitsmarker en er liggen kansen om dat aspect nog beter te benadrukken. Erfgoed is geen luxe, het heeft te maken met fundamentele vragen over het leven.

Op welke manier is fondsenwerving voor erfgoed anders?

Er is waarschijnlijk geen specifieke aanpak in fondsenwerving voor erfgoed. De generositeit van mensen is onbeperkt, je moet alleen de juiste snaar weten te raken en je doelpubliek weten te bereiken.

Heeft u zicht op het profiel en de motivatie van donateurs voor erfgoed?

Over het algemeen zijn mensen die geld geven voor erfgoed zelf geïnteresseerd in erfgoed. Fondsenwerving voor erfgoed is niet los te zien van de bredere communicatie rond erfgoed. Daarmee moet je vertrouwen wekken, mensen aangenaam verrassen en de drempel verlagen.

Waarin verschilt Boekensteun van andere fondsenwervingscampagnes waar de Koning Boudewijnstichting  partner in is?

De mechaniek van schenken  is altijd dezelfde. Crowdfunding is een specifiek, innoverend, segment van fondsenwerving.

Wil de Koning Boudewijnstichting Boekensteun gebruiken als voorbeeld voor fondsenwervingscampagnes in de bredere erfgoed- en culturele sector?

De ervaring die met Boekensteun is opgedaan kan de Koning Boudewijnstichting nu uitzetten bij anderen. Boekensteun is een successtory. Het toont aan dat zulke initiatieven kunnen slagen.

Wat ontbreekt er aan omkadering in Vlaanderen en België om van crowdfunding een succes te maken?

Het omkaderen van crowdfunding zal stapje voor stapje moeten gebeuren. Projecten als Boekensteun zijn zo’n stap. Als de vraag groot genoeg is, zal crowdfunding als instrument zich verder ontwikkelen.

Kan de Koning Boudewijnstichting een rol spelen in het verbeteren van deze omkadering?

De Koning Boudewijnstichting denkt aan het uitwerken van een project dat crowdfunding mogelijk maakt. Ze is dus nog niet ver genoeg om zich daarover uit te spreken.  Boekensteun is wel een belangrijk innoverend project waar de Koning Boudewijnstichting zeker mee verder wil gaan. De Stichting wil zijn verantwoordelijkheid nemen, hoe dat zal gebeuren is volop in de maak.

Is crowdfunding compatibel met grote giften of is crowdfunding daarvoor eerder concurrentie?

Crowdfunding is een manier om mecenaat aan te moedigen en kan een opstap zijn naar grotere giften. Er is geen sprake van concurrentie tussen kleine en grote giften.

Typisch crowdfunding is tegenprestaties bieden, terwijl dat bij een fiscaal attest geven niet mag. Hoe kijkt de Koning Boudewijnstichting daar tegenaan?

Er is een verschil tussen een tegenprestatie en communicatie. Een tegenprestatie mag je bij een fiscaal voordeel niet geven, maar een foto of een dankbrief is niet beschouwd als tegenprestatie. Dat is communicatie over je project. Een tegenprestatie mag niet, maar je mag mensen wel betrokken en geïnteresseerd houden. Met kleine communicatieacties vergroot je je draagvlak.