• Bruno Vermeeren
• VVBAD
• 2014-07-04

Bruno Vermeeren over crowdfunding in Vlaanderen en Boekensteun

Wat maakt een project geschikt voor crowdfunding?

Een project moet concreet zijn, met een tastbaar resultaat en een niet te groot budget (zo rond de vijfduizend euro). Er zijn echter ook voorbeelden van succesvolle crowdfunding waarbij hogere bedragen worden opgehaald (bijvoorbeeld Bob Van Laarhoven voor zijn vertalingen).

Wat is volgens u de belangrijkste succesfactor voor een crowdfundingsproject?

Er zijn verschillende succesfactoren: resultaatgericht zijn, een realistisch budget, een community rond een projecthouder, zoals een vriendenkring en de communicatie goed opvolgen.

Hoe ziet u de toekomst voor crowdfunding in Vlaanderen?

Voor erfgoed is er zeker een toekomst voor de bibliotheek- en archiefsector (het luik literaire projecten heeft hij minder opgevolgd). Voor de sector van openbare bibliotheken ligt crowdfunding moeilijker, omdat daar meer reguliere werking is, waarvoor crowdfunding niet bedoeld is; deze moet aanvullend zijn.

Zijn er specifieke succesfactoren voor erfgoedprojecten en literaire projecten?

Dat is moeilijk te zeggen. Hebben de literaire projecthouders samenwerking gezocht met literaire tijdschriften voor hun communicatie?

Overigens is crowdfunding al heel oud, het nieuwe zit in het gebruik van internet.

Wil de VVBAD een rol blijven spelen in dit soort crowdfundingsprojecten?

De VVBAD kan een rol spelen in de communicatie en de evaluatie van projecten via het tijdschrift META. Door de korte looptijd van de projecten is er nu weinig rond communicatie gebeurd vanuit de VVBAD. De VVBAD wil crowdfunding wel meenemen in beleidsaanbevelingen, maar het is geen topprioriteit. De VVBAD wil de ontwikkelingen wel kritisch blijven volgen.

Graaf je je eigen graf niet met crowdfunding? Want zo vallen overheidssubsidies weg omdat de crowd betaalt…

Er is momenteel een financiële krimpperiode, vooral bij lokale besturen. Daar hebben openbare bibliotheken veel last van. Het gevaar bestaat dat besturen crowdfunding als alternatief voor structurele ondersteuning zien, wat het niet is en niet mag zijn. Daarom moet er een goede communicatie zijn over wat crowdfunding is en kan. In de erfgoedsector zijn de noden gigantisch, daar blijft ruimte voor aanvullende financiering. Er bestaat wel een schemerzone, want ook hier is het de vraag in hoeverre de noden basiswerking betreffen, die uit de structurele ondersteuning betaald moet kunnen worden.

Waarom werkte u mee aan het project Boekensteun?

De VVBAD heeft meegewerkt omdat de organisatie volgt wat er in de sector gebeurt, uit bezorgdheid over de financiering van de sector en om de sector te informeren over dit pilootproject.

Wat waren uw positieve ervaringen met dit project?

In het begin was er veel angst voor mislukking, maar veel projecten zijn toch gelukt en dat is zeer positief. Er was wel een probleem met de betalingen via de Koning Boudewijnstichting; die waren met vertraging zichtbaar op de website en aan dat probleem zou iets gedaan moeten worden. Het was verrassend dat het project in korte tijd kon worden opgezet dankzij de samenwerking met Voordekunst.

Het enthousiasme van de projecthouders was zeer positief. Dit soort acties zou de community rond erfgoedbibliotheken moeten versterken. Of en hoe dat gebeurt, zou verder onderzocht moeten worden. Op deze manier kan je ook de doelstellingen van crowdfunding verbreden, namelijk de erfgoedgemeenschap versterken. Daar zou je verder mee moeten experimenteren.

Wat waren uw negatieve ervaringen met dit project?

Het hele project is wat overhaast verlopen; er was een hoge tijdsdruk. Het parallel opstarten van twee gelijkaardige projecten – van het Vlaams Fonds voor de Letteren en de Vlaamse Erfgoedbibliotheek – was een bedreiging, maar dat is goed opgevangen door samen te werken, al was dat wel een extra belasting voor het project.

Wat was uw favoriete project en waarom?

Ik heb niet echt een voorkeur, omdat ik niet alle projecten even goed heb gevolgd.

Welke aandachtspunten wilt u voor het project Boekensteun meegegeven vanuit de VVBAD ?

Naast de belangrijke punten die al genoemd zijn als succesfactoren, en waar dus veel aandacht aan besteed moet worden, is de samenhang van de aanvullende financiering met de erfgoedgemeenschap en de interactie daartussen van belang.

Heeft u suggesties voor de toolkit?

Niet echt, omdat ik het project maar vanaf een afstand gevolgd heb. De VVBAD is wel benieuwd naar de toolkit, om voor een eigen project te gebruiken.

Wil de VVBAD het project Boekensteun als voorbeeld gebruiken voor fondsenwervingscampagnes in de bredere boekensector?

Het project is alleen geschikt als voorbeeld als er een platform beschikbaar is als Boekensteun, met partners als de Koning Boudewijnstichting, Voordekunst en een toolkit. Enkel een toolkit is heel mager. Als daarmee projecthouders alleen aan de slag moeten, is het de vraag of je er niet meer mensen en middelen in stopt dan je eruit haalt.

Welke ervaring kan de VVBAD inbrengen als het gaat om crowdfunding?

De VVBAD heeft al veel kennis over het activeren van de achterban. Vooral rond communicatie kan de VVBAD een klankbord zijn, al zijn andere partners daarvoor misschien beter geplaatst.

Hoe kijkt VVBAD aan tegen aspecten van crowdfunding als gebruik van sociale media? Waarom nemen bibliotheken daarin vaak met succes het voortouw in?

Bibliotheken hebben een grote technische infrastructuur, ze kunnen informatie ontsluiten met behulp van technologie en denken vanuit de gebruiker. Er zijn veel mensen in de sector – vooral van de openbare bibliotheken, minder bij archieven en erfgoedbibliotheken – bezig met sociale media en communicatie in het algemeen.

De VVBAD stimuleert het gebruik van technologie en nieuwe media. Die expertise kan je inzetten voor crowdfunding. Enkele voortrekkers zou je kunnen laten meedenken hierover, bijvoorbeeld Eva Simon. Het is een goed onderwerp voor Informatie aan Zee 2015. Bij het verzamelen van expertise rond communicatie is het ook zinvol ervaringen uit andere sectoren mee te nemen, bijvoorbeeld sociaal-artistiek werk.

Is crowdfunding een aan te bevelen weg voor bibliotheken in tijden van schaarste?

Je moet goed nadenken over wat je wel en niet wil financieren met crowdfunding: niet de basiswerking. Wel de extra’s, maar wat zijn extra’s? Erfgoed is wel zeer geschikt ervoor omdat het tastbaar en kwetsbaar is. Iets dat nog gecreëerd moet worden is veel moeilijker te ‘verkopen’: dat is nog niet tastbaar.

Is crowdfunding ook inzetbaar voor andere taken van bibliotheken?

In openbare bibliotheken kan je denken aan het financieren van speciale activiteiten (hoewel dat publiekswerking is, die bij de basiswerking hoort). Het criterium voor het selecteren van projecten die met crowdfunding gefinancierd worden moet zijn of het project additioneel is, de basiswerking te boven gaat.